Van een erfenis word je niet altijd beter. Een nagelaten schuld, een huis dat je moet leeghalen en soms komen ook de uitvaartkosten voor jouw rekening. En dat terwijl het contact met de overledene al jaren geleden was beëindigd. En dan, pech of plicht?
Tom zat aan zijn keukentafel, omringd door stapels papieren en een laptop die al urenlang op dezelfde pagina stond. Het was een chaos. En dat kwam door zijn vader. Zo trots als deze man op hem was geweest toen zijn zoon het bloembollenbedrijf overnam, zo verdrietig was Tom toen hij 10 jaar geleden het contact moest verbreken. Van trotse ondernemer was Pa na zijn scheiding in de greep van de drank geraakt. Het resultaat: oeverloos lenen, verloederen en afspraken niet nakomen. Tom kon niet anders dan de banden verbreken. En toen dit…
Negatieve nalatenschap
‘Uw vader is overleden. Gecondoleerd, meneer Bosman’, had de notaris telefonisch gemeld. Hij had Tom gevraagd naar zijn kantoor te komen. ‘Uw vader heeft u tot erfgenaam benoemd. Maar tot mijn spijt moet ik zeggen dat het een negatieve nalatenschap betreft.’ Oftewel: z’n vader had hem een schuld nagelaten. En een huurwoning die ontruimd moest worden. Tom was onaangenaam verrast. ‘Ik heb al jaren geen contact meer met mijn vader, dus ik wil hier eigenlijk niets mee te maken hebben. De notaris legde uit dat hij de erfenis inderdaad kon verwerpen. ‘Maar dan gaat de schuld naar de kinderen als u die heeft. En het geregel van die woning ook.’
Dat wilde Tom natuurlijk niet, en vroeg de notaris of er alternatieven waren.
‘Ja, een andere mogelijkheid is “beneficiair aanvaarden”. Daarbij aanvaard je de nalatenschap, maar hoef je schulden niet uit eigen zak te betalen, als ze de baten overstijgen. Wel moet de nalatenschap worden vereffend; afgewikkeld volgens wettelijk vastgelegde richtlijnen, via de executeur of notaris. Zoals bij een faillissement eigenlijk’, zei de notaris. ‘Je vraagt de schuldeisers wat er verschuldigd is. Je kijkt naar de baten, dus naar de waarde van alle spullen. Maar dat uitzoeken kost alleen tijd, da’s een nadeel.’
Overledene in een tapijt gerold
Tom was maar eens met wat vrienden erover gaan praten. Vervolgens vlogen de anekdotes over tafel. Zo vertelde zijn tennisvriend Berend: ‘Ik hoorde laatst dat iemands woning door de woningbouwvereniging was ontruimd. De familie had geen contact met die vrouw meer sinds zij 20 jaar geleden naar het buitenland waren verhuisd. Maar ze werden gevonden hoor! En ze dienden die ontruimingsnota gewoon te betalen. Van iemand die ze al jaren niet meer hadden gezien!’
Een andere vriend had een nog opmerkelijker verhaal. ‘Dit geloof je niet, maar het is echt gebeurd. De vader van mijn achterburen overleed. Die mensen hadden niets te makken. Zij hebben vaderlief in een Perzisch tapijtje gerold en het crematorium gebeld dat ze eraan kwamen. Daar de boel in de stress natuurlijk. Toen heeft de notaris in no time uitgezocht of dit wettelijk was toegestaan. Wat denk je? Het mocht! Je mag een overledene dus in je eigen auto vervoeren en zelf de uitvaart “regelen”!
Stressvolle weken
Hoewel de verhalen amusant waren, kwamen Tom en z’n vrienden tot de serieuze conclusie dat hij de erfenis maar beneficiair moest aanvaarden. Toen volgden weken van bankrekeningen controleren, schulden bij kredietverstrekkers nagaan en talloze telefoontjes plegen met allerhande schuldeisers. Met behulp van andere familie zorgde hij ervoor dat het huis werd leeggeruimd. Alles kostte veel tijd en energie. Maar na die stressvolle weken had Tom wel eindelijk overzicht. De schulden waren groter dan hij had gevreesd, maar hij had ook ontdekt dat er een bedragje op een verdwaalde spaarrekening van zijn vader stond. Het was niet veel, maar het zou helpen om een deel van de schulden te dekken.
Verantwoordelijkheid
Door de negatieve nalatenschap beneficiair te aanvaarden, had Tom zijn eigen toekomst beschermd. Terwijl hij de papieren ondertekende, voelde hij een mengeling van opluchting en verdriet. Hij had de verantwoordelijkheid van zijn vader op zich genomen, maar hij zou niet toestaan dat het zijn leven verder zou beïnvloeden. Hij had geleerd dat het hebben van familie, hoe gebroken de relatie ook was, altijd een verantwoordelijkheid met zich meebracht. En soms kon er een kans op herstel en groei zijn. Het was te laat om het contact te kunnen herstellen, maar door alle bestede tijd en gedane moeite bij dit traject, voelde het voor Tom toch als een respectvol afscheid van zijn vader.
